Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2012

ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΙΣΑΜΟΥ







Η έκφραση "Σόϊ πάει το βασίλειο" νομίζουμε ότι ταιριάζει γάντι στην προκειμένη.
Πολλές φορές λέμε ότι το ταλέντο είναι και κληρονομικό. Και όπως θα δούμε, μάλλον έχει κάποια βάση όλο αυτό. Δεν είναι λοιπόν λίγοι αυτοί που κληρονόμησαν την αγάπη και το ταλέντο για κάποιο μουσικό όργανο από τους προγόνους τους. Και έτσι, παρατηρούμε μια αλυσίδα καλλιτεχνών από την ίδια οικογένεια. Και στην Κίσαμο, αυτές οι οικογένειες είναι πολλές. Για την συνέχεια, θα παραθέσουμε μερικά (όχι όλα) παραδείγματα των "μουσικών οίκων" της περιοχής της Κισάμου, καλλιτέχνες που πραγματικά διέπρεψαν στην παραδοσιακή μας μουσική για πολλά χρόνια.

Κιώροι:

Θεωρούνται από τους "πρωτεργάτες" της μουσικής μας και για ενάμισι περίπου αιώνα, από το 1750,  δέσποσαν στο καλλιτεχνικό μουσικό στερέωμα. Από τον Γαλουβά Λουσακιών Κισάμου λοιπόν, ο βιολάτορας Στεφανής ο Τριανταφυλλάκης, ο 1ος Κιώρος, έπειτα ο γιός του ο Αντώνης Τριανταφυλλάκης ή 2ος Κιώρος και ο εγγονός, ο Στέφανος Τριανταφυλλάκης ή 3ος Κιώρος. Βέβαια και στην συνέχεια υπήρξαν απόγονοι αυτών, ασχολήθηκαν όμως ερασιτεχνικά με την μουσική.

Κουτσουρέληδες:

Η οικογένεια που πραγματικά έδωσε πνοή στο λαγούτο! Ο Αντρέας Κουτσουρέλης από το Άρμενο Χωριό Κισάμου, θεωρείται από τους πρώτους λαγουτιέρηδες που καθιέρωσαν αυτό το όργανο. Έπειτα οι γιοί του, ο Μανώλης που δυστυχώς έφυγε νέος, ο Στέλιος με την κρυστάλλινη φωνή και βέβαια, ο Γιώργης, ο σπουδαιότερος ίσως λαγουτιέρης που γνώρισε το κρητικό μουσικό στερέωμα.

Φαντάκηδες:

Μεγάλη μουσική οικογένεια από τα Κοτσιανά Κισάμου, διέπρεψαν στο βιολί και το λαγούτο. Ο Φαντομανώλης, ο δεινός αυτός δεξιοτέχνης του βιολιού που άκμασε από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τις αρχές του 20ου, συνθέτοντας μια σειρά από κλασσικές μελωδίες. Ο γιός του ο Μιχάλης Φαντάκης, σπουδαίος λαγουτιέρης. Ο περίφημος Νικολής Φαντάκης ή Ζερβός, από τους καλύτερους βιολιστές, όπως και ο ανιψιός του, ο Ορέστης Φαντάκης, λαγουτιέρης. Και επειδή σόϊ πάει το βασίλειο, σήμερα ο Μανώλης Φαντάκης, ο ταλαντούχος αυτός βιολιστής, συνεχίζει την παράδοση της οικογενείας του.

Μαριάνοι:

Την αρχή έκανε ο περίφημος Μαριαναντρίκος από τον Δραπανιά Κισάμου. Δίδαξε το βιολί και συνέθεσε μερικούς από τους ομορφότερους σκοπούς. Στην συνέχεια, ο Γιώργης Μαριάνος, ο επιβλητικός αυτός καλλιτέχνης που σφράγισε με την παρουσία του, την μουσική μας παράδοση. Έπειτα, ο γιός του Γιώργη, ο Γιαννάκης ο Μαριάνος, βιολιστής. Και από το σόϊ αυτό, ο Στέλιος ο Μαριάνος από τις Βούβες Κισάμου, εξαίσιος βιολιστής.

Παπουτσήδες:

Σπουδαίοι βιολιστές από αυτή την οικογένεια. Ο παλιός καλλιτέχνης, ο  Παπουτσομιχάλης από το Γαβαλομούρι Κισάμου και στην συνέχεια ο γιός του, ο Χαραλάμπης με τις περίφημες δοξαριές. Και ο Στρατής ο Παπουτσάκης στην ίδια γενιά με τον Χαραλάμπη, καλός τεχνίτης του δοξαριού.

Μαρουβάδες:

Πρώτα ο Αντώνης Γεραιουδάκης ή Μαρουβάς που ξεχώρισε για την άρτια τεχνική στο λαγούτο, αλλά δυστυχώς έφυγε νωρίς. Μετά, ο αδελφός του ο Γιώργης που έφυγε πριν λίγα χρόνια από την ζωή. Από το Γαβαλομούρι Κισάμου, τα αδέλφια Μαρουβάδες, άφησαν εποχή με τις πενιές τους.


Καρεφύλληδες:


Πασίγνωστη μουσική οικογένεια οι Καρεφύλληδες από τα Μεσόγεια Κισάμου. Ο βάρδος και λαγουτιέρης, ο Μανώλης Καρεφυλλάκης που άφησε εποχή με το παίξιμο και το τραγούδι του. Τον διαδέχθηκε επάξια ο γιός του ο Στεφανής, σημαντικός λαγουτιέρης. Τα εγγόνια του, ο Βασίλης Καρεφυλλάκης, γνωστός λυράρης και ο Χαράλαμπος Ανουσάκης, μουσικός ερευνητής, συνεχίζουν την οικογενειακή παράδοση.

Μπαλαμποί:


Από τις ιστορικότερες μουσικές οικογένειες της Κισάμου, που τα ίχνη αυτών των καλλιτεχνών χάνονται μέσα στους αιώνες. Η καταγωγή τους είναι από τα Μπαλαμπιανά Γραμβούσας Κισάμου. Ο Κων/νος Μπαλαμπός(Παπαδάκης) , παλαιός βιολιστής του 19ου αιώνα, ο γιός του ο Βασίλης Παπαδάκης ή όπως έμεινε να λέγεται "Κοπανίδης" και βέβαια,ο Κωστής Παπαδάκης, ο αείμνηστος Ναύτης.

Μαυροδημητράκηδες:


Ο μεγάλος λυράρης της Κισάμου, ο Νικηφόρος Μαυροδημητράκης που άκμασε τον 19ο αιώνα, με καταγωγή από τα Μαρεδιανά Κισάμου. Το μουσικό ταλέντο, το κληρονόμησε ο γιός του ο Σταύρος, αυτός ο μεγάλος παίκτης του λαγούτου που για πολλά χρόνια κράτησε επάξια το όργανο στα χέρια του, προσφέροντας τα μέγιστα στην διάδοση και καθιέρωση του σολιστικού παίξιμου.

Πολυχρονάκηδες (Τοπόλια).


Οικογένεια με σημαντική προσφορά στα μουσικά δρώμενα των Χανίων. Ο Γιάννης Πολυχρονάκης έπαιζε βιολί και λαγούτο και ήταν καλός τραγουδιστής. Την μουσική τέχνη την συνέχισαν τα παιδιά του, ο Μανώλης που πριν λίγο καιρό έφυγε από την ζωή και διέπρεψε στο βιολί  και ο Μιχάλης, ο βετεράνος σήμερα λαγουτιέρης που έχει προσφέρει πάρα πολλά στην πολύχρονη καριέρα του.

Πολυχρονάκηδες (Καστέλλι):


Μεγάλη μουσική οικογένεια με μεγάλη απήχηση στην Κίσαμο. Ο Τσέγκας ήταν συγγενής τους και καταλαβαίνουμε από που επηρεάστηκαν. Ο Βαγγέλης, ο πολυτάλαντος καλλιτέχνης, ο Νικολής ο καλός αυτός λαγουτιέρης, η Φωτούλα με την χαρακτηριστική φωνή. Άλλά και τα υπόλοιπα αδέλφια ασχολήθηκαν με την μουσική. Σήμερα την οικογενειακή παράδοση συνεχίζουν ο Θοδωρής, ο σπουδαίος αυτός βιολιστής και ο Γιάννης, λαγουτιέρης με ξεχωριστό ταλέντο.

Λαϊνάκηδες (Μεσόγεια).


Μουσική οικογένεια από τον Λαρδά που υπηρέτησε την μουσική μας για πολλά χρόνια. Ο Νικολής ο Λαϊνάς, βιολάτορας και συνθέτης συρτών που άκμασε από τα τέλη του 19ου αιώνα κι έπειτα. Οι γιοί του, Γιώργης και Αριστείδης στο βιολί και στο λαγούτο αντίστοιχα. Τελευταίος κρίκος αυτής της αλυσίδας, ο σπουδαίος λαγουτιέρης, ο Στέλιος Λαϊνάκης, ο καλλιτέχνης με την κρυστάλλινη φωνή που δυστυχώς έφυγε από την ζωή πρίν λίγο καιρό.

Κουνέληδες:


Οικογένεια που έχει ταυτιστεί με την μουσική της Κισάμου. Ο Κουνελοκωστής από τον Γαλουβά Λουσακιών, από τους καλύτερους βιολιστές της εποχής του και ο αδελφός του ο Μιχάλης που έπαιζε θιαμπόλι. Και βέβαια, ο γιός του Κουνελοκωστή, ο Μιχάλης Κουνέλης, ο αίμνηστος δάσκαλος της κισαμίτικης μουσικής παράδοσης που για πολλά χρόνια αποτέλεσε το παράδειγμα πρός μίμηση για όλους εμάς τους νεώτερους. Σήμερα ο γιός του Μιχάλη, ο Γιώργης, συνεχίζει με το λαγούτο του.

Γουβέρηδες:


Η σπουδαία αυτή οικογένεια από τα Παλαιά Ρούματα Κισάμου. Ο Γιώργης και ο Κωστής, βιολιστές που άκμασαν τον περασμένο αιώνα και αποτέλεσαν παράδειγμα προς μίμηση για κάθε Ρουματσίτη μουσικό και ο αδελφός τους, ο Σταμάτης, καλός λαγουτιέρης και μερακλής χορευτής.

Αυτές είναι μερικές από τις σπουδαιότερες μουσικές οικογένειες της Κισάμου. Τα μέλη μερικών από αυτές συνεχίζουν ακόμα και μέχρι σήμερα την οικογενειακή τους παράδοση ,κάποιες άλλες έχουν μείνει στην ιστορία και στην μνήμη του κόσμου. Και ο κατάλογος αυτός βέβαια συνεχίζεται και σίγουρα θα ακολουθήσει και δεύτερο μέρος.
Εκτενή βιογραφικά για τους περισσότερους από τους ανωτέρω καλλιτέχνες θα βρείτε στο blog μας, ανατρέχοντας στις διάφορες ενότητες.




ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ



Αναστολή δρομολογίων Τοπόλια - Βάθη
από την ΚΤΕΛ Χανίων - Ρεθύμνου Α.Ε.
Μετά το συμβάν της 23/2, κατά το οποίο βράχος αποκολλήθηκε από το βουνό καταπλακώνοντας λεωφορείο με υλικές, ευτυχώς, ζημιές, είμαστε αναγκασμένοι να αναστείλουμε
όλα τα δρομολόγια τα οποία διέρχονται από το συγκεκριμένο σημείο για την ασφάλεια του
επιβατικού κοινού. Από τις 24/2 και μέχρι οι αρμόδιες Υπηρεσίες να μας ενημερώσουν για
την καταλληλότητα και την ασφαλή διέλευση τα λεωφορεία θα φθάνουν μέχρι τα Τοπόλια.
Για την ΚΤΕΛ Χανίων - Ρεθύμνου Α.Ε.
Καψανάκης Ιωάννης, πρόεδρος - διευθύνων σύμβουλος

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΙΑΝΝΕΝΑΚΗΣ






1940 - 1988

Άλλος ένας σεμνός και σοβαρός τεχνίτης του χορού. Ο Νικολής ο Γιαννενάκης ή Γιαννενής.
Γεννημένος στα Μεσόγεια Κισάμου, στον Τράχηλα, συνέχισε την μακραίωνη κισαμίτικη χορευτική παράδοση με γνήσια και απέριττη έκφραση. Ταλίμια και φιγούρες που δεν "ξέκοβαν" από τον αυστηρό ιεροτελεστικό τρόπο του κισαμίτικου συρτού. Μαζί με τον άλλον, τον μεγάλο και αείμνηστο χορευτή, τον Γιάννη Αλεξανδράκη, αποτέλεσε παράδειγμα πρός μίμηση για τους νεωτέρους και επίδοξους χορευτές της περιοχής. Μάλιστα, δεν ήταν λίγες οι φορές που ο Νικολής και ο Γιάννης, χόρευαν μαζί, μαγεύοντας στην κυριολεξία τον κόσμο που τους καμάρωνε. Στητό κορμί και ευλύγιστος, ο Νικολής Γιαννενής ήταν μοναδικός! Ποτέ δεν έκανε το "περίσσιο", το "φάλτσο", το "άχρονο" στον χορό του. Όλα ήταν άψογα συνδυασμένα, σύν τον καταπληκτικό του αυτοσχεδιασμό. Ο ίδιος γνώριζε και καταλάβαινε την καταβολή του κάθε χορευτή που έβλεπε "αυτός είναι Εννιαχωριανός, αυτός χορεύει με σελινιώτικο τρόπο, αυτός είναι από τα Κεραμιά" κλπ. Από πολλούς ειδήμονες του χορού, θεωρείται από τους κορυφαίους χορευτές, αν και ερασιτέχνης στην κυριολεξία! Ο ίδιος απεχθανόταν τα "συντονισμένα" χορευτικά συγκροτήματα που έβλεπε στην τηλεόραση, μάλιστα έλεγε "να τα στρατιωτάκια....". Πολλές φορές, κατά δήλωση του Μιχάλη Κουνέλη, ο Νικολής τα έβαζε με τους δασκάλους χορού..."που τα βρήκανε τα διπλώματα και γίνανε δασκάλοι;".
Δυστυχώς, έφυγε νέος από την ζωή, έπειτα από ένα ατύχημα και ο κρητικός χορός, η γνήσια χορευτική παράδοση, έχασαν έναν από τους γνησιότερους εκφραστές.