Πέμπτη 22 Ιουλίου 2010

ΕΥΘΥΜΗΣ ΛΥΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ - ΛΥΡΑΝΤΩΝΗΣ


1909 - 1944

Λαμπρός καλλιτέχνης, δεξιοτέχνης του βιολιού. Λέγεται δέ ότι πλησίαζε σε τέχνη τον μεγάλο Χάρχαλη. Γεννήθηκε στις Καλάθενες Κισάμου και έδρασε κυρίως στα χρόνια του μεσοπολέμου. Συχνοί συνεργάτες του οι λαγουτιέρηδες Γιάννης Λεφάκης, Μανώλης Γαλανάκης, Γιώργης Κουτσουρέλης, Μανώλης Καρεφυλλάκης κ.α. Μετέδοσε την ωραία του τέχνη στον αείμνηστο μουσικό, Γιώργη Τζιμάκη. Έβγαλε κι έναν δικό του σκοπό, τον "Συρτό του Λυραντώνη". Απότομα όμως διακόπηκε η δράση του καθώς σκοτώθηκε από τους Γερμανούς στην μεγάλη εξόρμηση του Σηρικαρίου το 1944. Χαρακτηριστικά ο Γιώργης Τζιμάκης είχε πεί "ένα τσαμπί σταφύλι πήγε να κόψει και του έπαιξε την ριπή ο κερατάς ο Γερμανός". Ο ίδιος ο Τζιμάκης τον είχε κατατάξει στους πλέον δεξιοτέχνες βιολιστές της περιόδου εκείνης. Κι όχι μόνο αυτός. Ο Ευθύμης Λυραντωνάκης σαφέστατα θα είχε ακόμα να προσφέρει πάρα πολλά.

ΠΕΝΤΟΖΑΛΙ ΓΙΑ ΡΕΚΟΡ ΓΚΙΝΕΣ

Στο επίκεντρο όλης της υφηλίου θα βρεθεί η Κρήτη μέσα από την εκδήλωση “Πλανήτης Κρήτη”, που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 7 Αυγούστου, στις 8 το βράδυ, κατά μήκος του Βορείου Οδικού Αξονα Κρήτης Χανιά - Άγιος Νικόλαος.
Περισσότερα από 200.000 άτομα, θα χορέψουν στον ρυθμό του πεντοζάλη σχηματίζοντας μια ανθρώπινη αλυσίδα που θα “αγκαλιάσει” την Κρήτη απ’ άκρου εις άκρον στέλνοντας μηνύματα συναδέλφωσης σε όλο τον κόσμο καθώς η εκδήλωση πραγματοποιείται την επόμενη μέρα της επετείου της ρίψης της πρώτης ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα.
Η εκδήλωση θα συνεχιστεί με παράλληλες τοπικές εκδηλώσεις στην υπόλοιπη Ελλάδα και θα κλείσει στις πρωτεύουσες των τεσσάρων Νομών της Κρήτης, όπου απλοί πολίτες και καλλιτέχνες με το τραγούδι και τον χορό τους, έχουν στόχο να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των διεθνών ειδησεογραφικών καναλιών.

ΧΑΡΧΑΛΗΣ - ΠΑΛΑΙΑ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ

Παλιά ηχογράφηση από τον Νικόλαο Χάρχαλη. Στο λαγούτο, ο Σταύρος Μαυροδημητράκης. Ακούγονται οι σκοποί: Σελινιώτικος του Βουρογιάννη - Γιουσούφης του Καραγκιουλέ.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΑΥΡΟΔΗΜΗΤΡΑΚΗΣ


Αξεπέραστος μουσικός, δεξιοτέχνης λαγουτιέρης.
Ο λόγος για τον Σταύρο Μαυροδημητράκη,τον περίφημο τεχνίτη του λαγούτου.
Γεννήθηκε το 1900 στα Μαρεδιανά Κισάμου,οικισμό που άνηκε στην πρώην κοινότητα Καλλεργιανών. Γιός του παλαιού παραδοσιακού λυράρη, του Νικηφόρου Μαυροδημητράκη που άφησε εποχή στα μουσικά κισαμίτικα μονοπάτια.
Ο Σταύρος Μαυροδημητράκης ξεκίνησε από μικρό παιδί παίζοντας μαντολίνο μα γρήγορα στράφηκε στο λαγούτο. Και με αυτό το όργανο,έγραψε την δική του λαμπρή ιστορία. Ήταν ο πρώτος που έπαιξε το καθαρό "μπερντελίδικο" λαγούτο. Σολάρισε, έβαλε νέα στοιχεία στο όργανο. Δεν είναι παράλογο να πούμε ότι αυτός πρωτάνοιξε τον δρόμο που
μετά,ασφαλτόστρωσε ο Γιώργης Κουτσουρέλης. Έπαιξε με τα μεγαθήρια της εποχής του, ξέχωρα όμως η λαμπρή συνεργασία του με τον Νικολή Χάρχαλη. Μαζί στα γλέντια, μαζί και στις ηχογραφήσεις των παλαιών δίσκων. Επίσης, αξιόλογη η συνεργασία του με τον σημαντικό βιολιστή Μανώλη Μυλωνάκη. Στα τέλη της δεκαετίας του '30 πήγε μόνιμα να κατοικήσει στον Πειραιά, στους πρόποδες του Προφήτη Ηλία. Εργάστηκε σαν δημοτικός υπάλληλος στον Πειραιά, αλλά ποτέ δεν άφησε το λαγούτο. Εκεί,έπαιξε με τους μεγάλους λυράρηδες Αλέκο Καραβίτη και Γιώργο Τζιμάκη. Αρκετές φορές επίσης έπαιξε και με τον Γιώργο Μουζουράκη, τον οποίο και "δασκάλεψε" στα κισαμίτικα συρτά. Αργότερα συνεργάστηκε με τον Σκορδαλό και κυρίως με τον Μουντάκη, όπου τους έδεσε μια πολύ μεγάλη φιλία. Ο Σταύρος Μαυροδημητράκης έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο στην εξάπλωση και καθιέρωση του λαγούτου ώς κύριο όργανο και όχι ώς συνοδευτικό. Μάλιστα, απεχθανόταν τους πασαδόρους λαγουτιέρηδες. Μιλούσε με τα καλύτερα λόγια για τους συναδέλφους του, όμως ξεχώριζε πάντα τον Χάρχαλη και από τους νεώτερους, τον Μιχάλη Κουνέλη.
Έφυγε από την ζωή το 1989.